(1865)
Emeretzi siglotan
eztu falta anitz,
iru dozena urte
tronpatzen ezpaniz;
suieten publikatzen
orai asia niz
oroitzen eztirenak
adbertitu nahiz,
xefen obeditzera
obligatu bainiz.
Bortz ehun urte konpli
fronteran kimera
bi nazionetako
auzuak minbera;
oraino segi laite
inbidia bera,
sumetitik beharko
odren arabera;
anitzek ez dirote
ori konsidera.
Odriak eman tuzte
ordenariuan,
fronteran egon diten
nor bere graduan;
arrangura aundiak
dituzte ahuan,
promenatu nahiak
dira Nafarruan,
bertze pentsamendurik
eztute ahuan.
Nafarruak galtzen du
bere terminotik
iru legua kanpo,
ori gutienik;
aski atzeman dute
arabez engoitik!
Aingeru bat ezpalitz
agertu nunbaitik,
urrikalmendu guti
orien aldetik.
Fronterizo oriek
naturalak dira,
balute libertate
ikusiak tira;
nausi ahal balite
nekez erretira
guzien protxatzeko
entregu baitira:
xinurriak bezala
irakinak dira.
Lehen ibili dira
disputa bilatzen,
indarren medioz
ziren baliatzen;
bortizki ari ziren
gurian manatzen;
ala sofritzia're
osoki pena zen;
orai erran bezate
eia norena zen.
Nola portatu dira
españolekilan?
beren numeruaren
indarrekilan;
menturaz ezpaitute
pentsatu sekulan,
brenuak bazirela
gure peninsulan,
obrak agertzen dira
denborarekilan.
Zernahi pasatu da
iran denboretan,
akzione tristiak
beti fronteretan;
goberniak eztiki
gure faboretan,
bake terriblia da
potentzia otan,
estimatzeko luke
zeinek bere baitan.
Beldur izan behar du
gerlate aundier,
etan eztitzen dira
zenbait gizon fier;
biotzez emaniro
konseilu guzier,
penarik ez desira
auzoko errier.
Yaunak barkatu zuen
bere hiltzalier.
Badute inbidia
eta yoleskua,
sostengatu nahiak
arrazoin flakua;
eztezatela uka
gauza publikua:
Nafarruak galtzen du
iru lau legua;
bistan eremaiteko
ori zer pikua!
Nafarruak auzuan
ezagutzen dina:
beti bere aldera
nazione fina;
ederki zabilaten
beren ofizina,
siglotikan siglora
limitak aitzina,
españolak abiltzen
asi ez bagina.
Limiten gainetikan
ardura disputa,
milaka desafio
armak artu eta,
kontrariorik gabe
ek ezin sujeta;
inprimerian daukat
orduko suieta,
ahatziko direla
inposible baita.
Auzo hunarendako
esenplu ederra!
Lege huna dutela
hori gauza klara;
azienden mantenuko
bahutela beharra,
gozatu nahi zuten
español belarra;
gisa hortan badute
sekulako erra.
Españako belarraz
da diferentzia,
guk ere desiratzen
defendiatzia;
Frantziakua zela
zer aparentzia!
Iretsi nahi zuten
gure Probintzia,
zuzenian eztute
mila prudentzia.
Gure Probintzia da
Españako lurra,
fronterizo oriek
beti arrangura!
Okupazionia
bazuten ardura,
hunak edo gaistuak
emanik burura,
kexa presentatzia
gobernamendura.
Gobernutik gizonak
manatzen zituzten,
konpostura asi ta
lehen bezala uzten;
guarek ez duguia
garbiki ikusten?
Lekuko abitantek
nahasten zituzten,
titulu errestorik
nehon ezpaitzuten.
Gobernietan ere
ezagutu zuten
gizon intresatiek
zer egiten zuten,
nahi zutena baizik
etzutela entzuten:
nazione guzia
ilusitzen zuten.
Ordian sekulako,
disputa bazuten.
Opinionia da
bi gobernietan
gauza hunik eztela
intresatietan;
gizon inpartzialak
arturikan listan,
nehon ibili gabe
limiten bisitan,
ek arrañatu dira
dokumenten bistan.
Urruneko sabantak
jitearekilan,
(inbidia zutenek
bazuten aski lan),
bi gobernietako
ordenarekilan,
bertzek pretentsionerik
etzuten ekilan;
justifikatu zuten
Baionako salan.
Arrañamendu horrek
zortzi urte ditu,
anitzek errain dute
eztutela aditu;
gure solasa ezta
prisaka finitu.
Nork bere uñaziak
beharko sofritu
zerbait erremedioz
kentzen ezpaditu.
Iruretan ogoi ta
emeretzi urte
tratamendu oriek
asirik badute;
geroztik termino bat
guria an dute,
gu afrontu guzien
korrespondiente;
errebañak baitugu
orai konpon bite.
Karlos kinto izan da
enperadoria,
preziski españolen
gobernadoria;
hantik hunat ardura
disputa gorria,
guzien garbitzeko
jin da tenoria,
konserbatu baitute
beren ohoria.
Irugarren Napoleon
jarri zen Frantzian,
enperadore eta
noble puxantzian;
fronterak ezarri tu
oro deskansian,
Jaunak plaza baleza
bere saetsian!
Borondate ori da
ene biotzian.
Españako erregina
Isabel segunda,
aren fama noblia
milaka urrun da;
bere arrazoinaren
segitzeko hun da;
orai haren pareko
printziperik nun da?
Gizon abilek ere
ez dirote konda.
Gure doña Isabel
Napoleoneki,
tratamendu eder bat
ein dute nobleki,
fronterako disputak
ikusteareki;
etziroketen obra
kristauek obeki,
separatu dituzte
nor beriareki.
Orien erregelak
oraino zer dion
Real Decreto bati
begiratu nion;
manifestatu gabe
ez naiteke egon,
holako monarkarik
ez ahal da nehon.
Biba Isabel eta
biba Napoleon!